Bir zeytinyağının “sızma” olarak nitelendirilebilmesi için, önce soğuk sıkım zeytinyağı olması gerekir. Bir zeytinyağı şişesinin üzerinde “soğuk sıkım” zeytinyağı etiketini görüyorsanız bu, zeytinlerin sıcaklığının hiçbir zaman belirli bir sıcaklığın üzerine çıkmadığı anlamına gelir. Genellikle, 27 derece civarındadır. Isıyı düşük tutmak, yağın kalitesini korumaktadır.
Geniş anlamda soğuk sıkım zeytinyağı; zeytinin özellikleri olumsuz yönde değişecek kadar termal olarak değiştirilmemiş zeytinyağı türüdür.
Soğuk Sıkım Zeytinyağı Nedir?
Zeytinyağı, belirli bir kimyasal ve fiziksel özelliğe sahiptir. Bu fiziksel ve kimyasal özellikler, yağa çeşitli sağlık yararları eklemektedir. Bununla birlikte, zeytinin özünün elde edildiği işlem sırasında; zeytinin fiziksel ve kimyasal yapısını farklı ölçülerde değiştirebilecek çok sayıda faktör vardır.
Örneğin; ekstraksiyon işlemi 30 yerine 40 derece üzerine çıkarılarak yapılırsa, zeytinyağının özellikleri ve yapısı farklı olacaktır. Sıcaklığın artması, zeytinyağın içindeki uçucu bileşikleri yok edebilir. Genel olarak, soğuk sıkım zeytinyağın 27 derecenin altında çıkarılan zeytinyağı olduğu söylenebilir.
Yüksek sıcaklıklara uzun süre maruz kalması, asitlikte bir artışa neden olabilir. 27 derece civarında uygulanan ekstraksiyon ile elde edilen bir soğuk sıkım zeytinyağının, oleik asit gibi çoklu doymamış yağ asitlerine sahip olacağını da bilmek gerekir. Daha düşük sıcaklıklar, aynı zamanda daha yüksek kalite, tazeli ve yoğun bir lezzet sunmaktadır.
Soğuk Sıkım Zeytinyağı Besin Değeri
Soğuk sıkım zeytinyağı, daha yüksek miktarlarda polifenol içerir. Bu antioksidanlar, size daha fazla sağlık yararlı sağlamaktadır. Ayrıca, soğuk sıkım bir zeytinyağı, fenolik içeriğinin daha yüksek olması nedeniyle, daha narin ve zengin bir tada da sahiptir.
Besin değeri yüksektir ve çok sağlıklıdır. Aynı zamanda; sağlıklı kemikler için K vitamini ve güçlü bir antioksidan olan E vitamini içerir. 1 yemek kaşığı soğuk sıkım zeytinyağının besin değeri aşağıdaki gibidir:
- Kalori: 120 kcal
- Doymuş yağ: 2 gram
- Tekli doymamış yağ: 10 gram
- Çoklu doymamış yağ: 1.5 gram
Ayrıca;
- Yetişkinler için önerilen E vitamini ihtiyacının %13’ünü
- Yetişkinler için önerilen K vitamini ihtiyacının da %7’sini karşılamaktadır.
Ek olarak, yaklaşık 30 sağlıklı bileşen içermektedir. İçeriğinin %70’ini, doymamış yağ türü olan oleik asit oluşturmaktadır. Bu bileşen, kötü kolesterol seviyeleri üzerinde kritik bir role sahiptir. Ayrıca, %11’ini de omega-3 ve 6 yağ asitleri oluşturmaktadır.
Soğuk Sıkım Zeytinyağın Faydaları Nelerdir?
Zeytinyağı satın alırken en kalitelisini tercih ettiğinizde, çeşitli sağlık yararları da elde etmiş olursunuz:
- Kansere karşı koruma
- Antibakteriyel etki
- Düşük kan basıncı
- Daha yüksek doymamış yağ oranı
- Tip-2 diyabet, kronik hastalıklar ve kalp hastalığı riskini azaltma
- E ve K vitaminleri
Aşağıda, soğuk sıkım zeytinyağı günlük beslenmenize eklemenizin sağlık için çeşitli faydalarından bahsedeceğiz:
Tekli doymamış yağ asitlerinin dışında, kalp dostu omega yağı da içerir. Doymuş yağ asidi içeren diğer yağların aksine, tekli doymamış yağ asitleri içerir. Yetişkinler için önerilen tüketim miktarı, ayda kişi başı 0.5 litredir.
Uzmanlar, günde 2 yemek kaşığı sızma zeytinyağı tüketmenin, kalp hastalıkları riskini azaltabileceğini belirtmektedir. Soğuk sıkım zeytinyağı içerdiği bazı antioksidanlar, iltihaplanma karşıtı etkileri ile tanınmaktadır. Ayrıca, kalp hastalığı risk faktörleri arasında yer alan LDL seviyelerinin düşmesine de yardımcı olmaktadır.
Sızma zeytinyağı tüketmek ile ilgili en önemli sağlık yararları, güçlü antioksidan içeriğinden kaynaklanmaktadır. İçerdiği antioksidanlar; vücutta oksidatif stresin azalmasına yardımcı olduğu bilinen polifenoller içermektedir.
Bu antioksidanlar; bağışıklık sistemini desteklemek, vücudu iltihaplanma ve enfeksiyonlara karşı daha dirençli hale getirmek için de faydalıdır.
- Tip-2 diyabet riskini azaltır
Uzmanlar, şeker hastalarına tekli doymamış yağlar ve lif yönünden zengin bir beslenme programı uygulamalarını önermektedir. Yapılan araştırmalar, dengeli bir beslenme programının bir parçası olarak soğuk sıkım zeytinyağı tüketmenin; kan şekeri seviyelerini dengede tutma ve insülin direncini arttırmaya yardımcı olabileceğini göstermektedir.
- Beyin sağlığı için faydalıdır
Zeytinyağın içerdiği omega-3 ve 6 yağ asitleri, beynin sağlıklı işlevini yerine getirmesi için önemlidir. Yapılan araştırmalar, düzenli olarak tüketilen zeytinyağın, Alzheimer riskini azaltabileceğini göstermektedir. Bir çalışmada, Alzheimer’e neden olabilen toksik maddelere karşı beynin dokusunu koruyabileceği görülmüştür.
- Sağlıklı bir kiloyu korur
Kilo verme hedefi olan kişiler için faydalıdır. İçerdiği sağlıklı yağlar, oldukça doyurucudur ve bu da sağlıklı bir kiloyu destekler.
Soğuk sıkım zeytinyağı, düzenli olarak tüketildiğinde daha fazla tokluk hissi sağlayabilir. Kalorisi yüksek olsa da, sağlıklı bir yağ türü olduğundan; özellikle diyet yapanlar için diğer yağlara harika bir alternatiftir.
Akdeniz toplumlarında, uzun ömür ve daha ince kalmak için her sabah zeytinyağı içmek geleneksel bir şeydir. Diyetinize zeytinyağı eklemek, kilo verme hedefinizde size yardımcı olabilir.
- Bazı kanser türlerine karşı korur
Düzenli olarak zeytinyağı tüketmek; sindirim sistemi, kolon, prostat ve meme kanseri risklerini azaltabilir. Akdeniz tipi beslenmenin temel bileşenlerinden olan soğuk sıkım zeytinyağın içerdiği bazı bileşenler, kanserojen süreci engelleyebilir.
- Bakterilere karşı etkilidir
Yapılan bazı çalışmalarda, soğuk sıkım zeytinyağın içerdiği antioksidanların; mide ülseri ya da mide kanserine neden olabilen bir bakteriye karşı etkili olduğu bulunmuştur. Ayrıca zeytinyağı, bu bakterinin neden olduğu enfeksiyonun tedavisinde de bir yardımcı olarak kullanılabilir.
- Vitamin ve mineraller içerir
Zeytinyağı; A, E ve K vitaminleri içerir. A ve E vitaminleri, cilt ve saç için çok faydalıdır. Soğuk sıkım zeytinyağını cilt ve saçlarınızda kullanmaya başladığınızda, bir süre sonra farkı görebilirsiniz. Cildi nemlendirmek ve koruyucu bir kalkan eklemek için iyi bir seçimdir.
- Cilt, saç ve tırnak için faydalıdır
Yapılan araştırmalar, soğuk sıkım zeytinyağın içerdiği antioksidanların, cilt hasarını tedavi edebileceğini göstermektedir. Bunlar arasında; egzama, atopik dermatit, sedef ve rosacea yer almaktadır. Bununla birlikte, cilt hassasiyeti olanlarda, kuru cildi tahriş etmesi mümkündür. Bu nedenle, güvenli miktarlarda kullanmanız ve yüksek kaliteli ürünleri tercih etmeniz önemlidir.
Soğuk sıkım zeytinyağı ile ilişkilendirilen sağlık yararları, göz ardı edilemeyecek kadar çoktur. Bu nedenle, bu faydaları elde etmek için saygın ve güvenilir bir kaynak tercih etmeniz son derece önemlidir.
- Kalp hastalıkları riskini azaltabilir
Kalp hastalığı, dünya genelinde en yaygın ölüm nedenlidir. Her yıl, milyonlarca insanın ölümünden sorumludur.
Yapılan pek çok araştırma; doymuş yağ içeren yiyecekler yerine zeytinyağı tüketmenin, kötü kolesterol seviyelerini düşürmeye yardımcı olabileceğini göstermiştir. Kötü kolesterol, kalp hastalıkları için en önemli risk faktörlerinden biridir.
Soğuk sıkım zeytinyağı, daha yüksek ısı ile işlenmiş zeytinyağına göre daha yüksek besin içeriğine sahiptir. Sağlıklı yağlar; A, E ve K vitaminleri, antioksidanlar ve iltihaplanma karşıtı bileşikler içerir. Bu bileşikler, kalp ve beyin fonksiyonları başta olmak üzere, vücutta pek çok işlevin yerine getirilmesinde önemli bir rol üstlenir. Tereyağı ya da margarin gibi yağların yerine, soğuk sıkım zeytinyağı kullanırsanız sağlığınızı iyileştirebilirsiniz…